Maya Geneeskunde, traditionele genezing in Yucatán door Marianna Appel Kunow

Onlangs las ik het zeer interessante boek "Maya Medicine" geschreven door Marianna Appel Kunow. Dit is één van de zeer weinige boeken waarin meer wordt verteld over Maya sjamanen. De informatie hieronder komt uit haar boek.

Balams: ze zijn de beschermers van zowel het dorp als het maïsveld en zijn de ontvangers van veel offers en gebeden van de h-men (sjamanen). Ze worden gekenmerkt als "kleine oude mannen, met wit haar, dragen sandalen, een sombrero, en lokale klederdracht." Doña Francisca, de vrouw die leerde genezen door informatie die ze in haar dromen kreeg, zag een oudere vrouw, in plaats van een man, die haar het vak leerde. 
Afgezien van het geslacht van de droom-leraar, waren haar ervaringen vergelijkbaar met die van Don Cósimo en Don Francisco; echter niemand heeft ooit gesuggereerd dat een Balam vrouwelijk zou kunnen zijn.

Hanks gaf aan dat de sjamaan, die hij interviewde, instructies kreeg van beschermengelen die hij "Jaguar Heren" noemde. Een mogelijke betekenis van het woord Balam is jaguar.

H'men Édgar Francisco Peraza Chan in Francisco de Montejo

De balams zijn in veel verhalen in Yucatán verbonden aan genezen. Sastuns zijn stenen of kristallen die gebruikt worden voor waarzeggerij. Alle genezers waar ik mee gewerkt heb, stellen unaniem dat de sastuns "het geschenk" van de balams zijn, ze zijn het middel om met hen te communiceren en om hun energie aan te wenden. Genezers krijgen legitimiteit en kracht via een bovennatuurlijke verbinding. 

De balams tonen de dromer waar in de bossen of in de velden ze hun kristallen moeten zoeken. De sastuns geven aan dat de eigenaar goed is gekeurd of in zekere zin door deze wezens geselecteerd. Plaatsen buiten de stad, vooral onontgonnen bos, zijn het domein van de balams. Zij begeleiden mensen om kristallen in hun omgeving te ontdekken .

De kristallen zijn het middel waarmee de balams informatie kunnen krijgen zoals de behandeling voor een bepaalde ziekte of de oorzaak ervan. Ze voorkomen ook ziekten of kwaadaardigheden die door anderen zijn gestuurd.

Agrarische ceremoniën is de enige rol van een h-men die taboe blijft voor vrouwen. Traditioneel werden vrouwen als besmettelijk gezien, waardoor ze dus nog steeds geen agrarische ceremoniën mogen bijwonen, hoewel ze wel voedsel offers voor mogen bereiden.

Jaguar

Don Aldo benadrukte dat je positieve gedachten moet hebben terwijl je met planten en plantaardige geneesmiddelen werkt. Hij praat met zijn planten, moedigt ze aan om te groeien, en gelooft dat alle levende wezens met elkaar verbonden zijn. Je moet een goede chemie hebben om planten voor genezing te kunnen gebruiken. 

We zeggen dat een persoon met een kristal, als hij oud wordt, met de balams praat om te bepalen aan wie hij zijn kracht zal geven voordat hij sterft . . . maar sommige mensen willen hun neefje of iemand anders niet aanbevelen, en als ze sterven, sterft de cultuur ook.

Genezers in Yucatan geloven dat een verstoring van de harmonie of de natuurlijke balans ziekte creëert of de kwetsbaarheid ervoor verhoogt. Zowel een interne balans en harmonie tussen een persoon en zijn of haar familie, en de natuurlijke en bovennatuurlijke omgeving, zijn noodzakelijk voor een goede gezondheid.


Bronnen:

• Maya Medicine. Traditional Healing in Yucatán geschreven door Marianna Appel Kunow.
• Foto van H'men Édgar Francisco Peraza Chan: http://yucatan.com.mx/merida/ciudadanos/rescata-ancestral-legado