Wat gebeurde er met de indianen in Vuurland?

Tijdens mijn reis door Vuurland vertelde men dat er oorspronkelijk 7.000 tot 9.000 indianen leefden, maar dat er nu geen enkele volbloed indiaan meer in leven is. Ik vond het te gek voor woorden, dus ging ik op onderzoek uit en ik kwam verschrikkelijke dingen tegen.

De blanken hebben de Vuurlanders - Yahgan, Ona, Aush en Alakaloof - zeer wreed en als beesten behandeld. De verhalen over de behandeling van de indianen door Europeanen zijn hetzelfde als andere jagers en verzamelaars volkeren in de wereld. Het enige verschil is dat hun ondergang beter is gedocumenteerd en dat ze vrijwel iedere catastrofe die andere groepen in de wereld meemaakten ook hebben meegemaakt.

Charles Darwin beweerde dat de Vuurlanders het minst beschaafde ras was en dat ze kannibalen waren. Sommige Yahgan en Ona werden naar Buenos Aires en Europa vervoerd, waar ze in kooien werden tentoongesteld (zie een ander artikel van me hierover: http://www.geubel.com/2013/02/vuurlanders-gebruikt-voor-menselijke.html). Anderen indianen kleedde men als Europeanen, leerde ze Engels en introduceerde ze binnen het Britse koningshuis en high society.

Een Ona familie

Tussen 1863 en 1870, overleed ongeveer de helft van de Yahgan bevolking door epidemische ziekten die door zeevaarders en zeehondenjagers werden geïntroduceerd en via de Alakaloof die in het noordwesten leefden en met de Europeanen handelden. Tuberculose en mazelen waren veel voorkomende ziekten in de jaren 1880.
In totaal overleed tussen 1850 en 1910 maar liefst 85 tot 90% van de bevolking  en in 1916 waren er nog maar 100 Yahgan en 800 Ona indianen in leven. In 1973, slechts 100 jaar nadat de eerste Europeanen zich in Vuurland hadden gevestigd, overleed de laatste volbloed Ona.

Vuurland

De Yahgan leefden langs de zuidkust van Vuurland en op de kleinere eilanden. Doordat ze direct langs de oceaan woonden, hadden zij waarschijnlijk als eerste contact met de Europese zeevaarders, waarschijnlijk in de zestiende eeuw. Vanaf 1850 hadden ze intensiever contact, waarbij zeelieden alcohol en snuisterijen verkochten voor huiden, en zeehonden- en walvisjagers jaagden langs de kust. Op hetzelfde moment begon de Zuid-Amerikaanse Mission Society (SAMS) met haar poging om met de Yahgan te werken, dat leidde tot de oprichting van een permanente missie in Ushuaia in 1869. 

Door gebrek aan voedsel waren de Yahgan waarschijnlijk meer vatbaar voor ziekten. Er waren minder zeehonden doordat de zeehondenjagers ze alleen  voor hun huiden doodden. En er strandden veel minder walvissen, die normaal door de Yahgan werden opgegeten doordat de blanken er op jaagden.

Missionarissen probeerden met de Yahgan te werken, maar er is weinig bewijs dat ze hen hielpen om te overleven. Na de oprichting van een permanente missie in 1869, probeerde de kerk van Engeland (SAMS) om indianen naar de missie te brengen en ze daar op te voeden. Hun instructie duurde 2 tot 3 uur per dag en voor de rest van de tijd werd van de mannen verwacht dat ze hout hakten, hekken en huizen bouwden, wegen aanlegden, vee verzorgden en in de tuinen werkten. Ze werden niet voor het geleverde werk betaald, in plaats daarvan kregen ze voor zichzelf voedsel - niet voor hun familie - en ze konden westerse kleding kopen die in Europa geschonken was. 

In 1886 kreeg Bridges van de Argentijnse regering grote stukken land met de veronderstelling dat hij toestand van de Yahgan zou verbeteren. Maar in plaats daarvan bouwde hij zijn eigen ranch. In 1895 had hij op Gable Eiland 4500 schapen en nog meer op het vasteland, grote kuddes runderen en paarden en veel varkens. Hij liet de Vuurlanders hekken om zijn graslanden maken en hij had een groot houten huis, schuren en pakhuizen. Bridges sprak de taal van  de Yahgan en de Ona beter dan elke andere buitenstaander. Hij vestigde een kolonie van Yahgan werknemers op zijn ranch en niemand mocht zonder zijn toestemming langs de 38 km kustlijn jagen of eten verzamelen. De arbeiders kregen geen salaris; overeenkomstig de missionaire traditie kregen ze eten dat op de ranch werd geproduceerd en kleding.

De Yahgan (ook wel Yamana genoemd), Abuela Rosa, overleed in 1982. Sommige nakomelingen van de Yahgan leven nog steeds in Vuurland, maar er leeft nu nog maar slechts één persoon die de Yahgan taal spreekt.


De Ona leefden in het binnenland van Vuurland en kwamen pas later dan de Yahgan in contact met blanken, doordat ze geen boten hadden en niet veel tijd langs de kust doorbrachten. Hun belangrijkste voedselbron was de guanaco, verder aten ze ratten, vogels, gestrande walvissen, vis, mosselen, bessen en paddenstoelen. De Ona hadden wel contact met de andere inheemse groepen, waardoor ook zij door de westerse ziekten werden getroffen lang voor het eerste contact met de blanken.

Julius Popper met een gedoodde Ona

In de jaren 1870 en 1880 begonnen steeds meer blanken het gebied van de Ona binnen te dringen. Gedurende deze periode doodden schaapherders in het noorden en het zuiden veel Ona, terwijl goudzoekers en jagers in het noordoosten en het zuidoosten van het eiland op hen schoten. 
Julius Popper was verantwoordelijk voor een genocide op de Ona (ook wel Selk'nam genoemd). Hij loofde als beloning een pond uit voor elke indiaan die werd gedood, de Ona indianen van Vuurland werden bijna volledig uitgeroeid. Er zijn foto's gemaakt waarin Popper zelf deelneemt aan het uitmoorden van Ona, maar het is niet zeker of die foto's authentiek zijn.
Daarnaast werd het spek van gestrande walvissen vergiftigd en Ona vrouwen werden gevangen genomen en weggevoerd. 

Huizen van Ona indianen in Rio Grande missie

In 1885 waren er zo veel Ona door de Europeanen gedood, dat er voor het eerst een aantal vrijwillig naar de SAMS missie kwamen en ze vroegen of ze er konden wonen. Het Argentijnse leger was begonnen met razzia's om Ona vrouwen en kinderen te vangen. De gevangen werden of naar één van de twee missies gestuurd of de soldaten gebruikten ze als bedienden en namen ze later mee naar Buenos Aires. De missies waar veel Ona in vrede probeerden ze leven, bleken even dodelijk, veel stierven er. 

Doordat er een gebrek aan voedsel was, doodden Ona elkaar door ruzie om eten. Minstens de helft van de volwassen mannen hadden minstens drie littekens van pijl- en schotwonden. De twee laatste volbloed Ona, Lola Kiepje en Esteban Yshton, overleden aan het einde van de jaren zestig.

Ben je benieuwd wat er met de Vuurlanders is gebeurd die naar Europa werden gebracht, kijk dan hier:
http://www.geubel.com/2013/02/vuurlanders-gebruikt-voor-menselijke.html.

Bronnen:

• E. Lucas Bridges - Uttermost part of the Earth.
• Yahgan & Ona - The Road to Extinction, http://www.culturalsurvival.org/publications/cultural-survival-quarterly/argentina/yahgan-ona-road-extinction.
• The ancient people of Tierra del Fuego, http://transientlives.blogspot.nl/2009/03/ancient-people-of-tierra-del-fuego.html.
• Wikipedia Julius Popper, http://nl.wikipedia.org/wiki/Julius_Popper.
• Wikipedia Selknam People, http://en.wikipedia.org/wiki/Selknam_people.
• Foto van naakte vrouwen: http://transientlives.blogspot.nl/2009/03/ancient-people-of-tierra-del-fuego.html.
• Foto van de Ona familie: http://www.victory-cruises.com/ona_indian.html.
• Kaart van Vuurland: http://www.andaman.org/BOOK/chapter54/text-Fuego/text-Fuego.htm.
• Foto van Julius Popper: http://en.wikipedia.org/wiki/Fuegians
• Foto van Ona huizen in Rio Grande missie: http://www.victory-cruises.com/Giant_Indians.html