Alberto Villoldo, sjamaan in een moderne wereld

Meer dan twintig jaar bestudeerde hij de geneeswijzen van de sjamanen. En nu hij de geheimen heeft ontsluierd, wil Alberto Villoldo ze introduceren in de westerse geneeskunst. Met als doel: genezing. Genezing van de mens. Van de ziel. Van de samenleving. Een interview met een verhalenverteller.


Jurriaan Kamp augustus 2004 


Plotseling rolt er een traan over zijn wang. Na een lange stilte die alleen wordt onderbroken door het gekwaak van een paar kikkers in de prachtige vallei ten noorden van Los Angeles in Californië, maakt ontroering zich meester van Alberto Villoldo. ‘Ik las dat kikkers in 2050 uitgestorven zullen zijn. Een paar weken geleden maakte ik een wandeling met mijn zoon van vijftien om te luisteren naar het zingen van de kikkers. Als hij straks vijftig is, bestaat dat geluid niet meer. Misschien herinnert hij zich dan nog dat we toen die wandeling hebben gemaakt. Door onze manier van leven raken jaarlijks 10.000 planten- en dierensoorten uitgestorven. Dit is een tijdperk van waanzin.’


De pijn van het verlies is haast voelbaar in ons gesprek. Want het drama van de kikker is het drama van de mensheid.


Dan veert Villoldo op: ‘Weet je dat de Europeanen die Amerika ontdekten een schoon en ogenschijnlijk onaangetast land vonden? De rivieren waren schoon, de bossen maagdelijk, de ontdekkingsreizigers waren overtuigd dat de nieuwe wereld onbewoond was. Ze dachten dat ze het paradijs hadden gevonden. Maar: er woonden toen wel honderd miljoen mensen in Noord- en Zuid-Amerika. Honderd miljoen mensen! Mensen die kennelijk de kunst verstonden om met respect en in harmonie met de natuur te leven.’




De keerzijde van duizenden jaren van de dominante westerse beschaving dringt zich op. De schaduw van de vooruitgang. Villoldo ziet een keerpunt komen: ‘De onderneming is het enige organisme op de planeet dat meer winstgevend kan zijn, als het minder ecologisch is. Dat werkt alleen op de korte termijn; de kosten worden doorgeschoven naar volgende generaties. Ik herinner me dat ik het internet eens beschreef aan een sjamaan. Hij keek me vol ongeloof aan: “Heb je daarvoor een computer nodig? Je bedoelt dat je dat web dat alle mensen verbindt alleen met een machine kan bereiken?” Hij had nog nooit zoiets onzinnigs gehoord. Het westen heeft het paradijs uitgeput. Met alle gevolgen van dien. We putten het paradijs van de medicijnen uit. Een kwart van de staphylococcus-bacteriën is resistent tegen elke vorm van antibiotica. Ziekenhuizen zijn de derde grootste doodsoorzaak in de Verenigde Staten.’


Genezen, helen. Daarover gaat het leven van Alberto Villoldo. Hij werd een moderne medicijnman, een kruising van een oude, wijze sjamaan uit de Andes of de Amazone en een psycholoog die zijn weg weet in de hedendaagse technologie. Het doel bleef identiek: genezing. Van de mens. Van de ziel. Van de samenleving.


Hij werd geboren op Cuba en groeide op te midden van het geweld van de revolutie. Thuis waren geluk en liefde, maar de wreedheden die hij op straat zag, maakten diepe groeven in de ziel van de kleine jongen. Die ervaringen voerden naar zijn studie psychologie – nadat hij met zijn familie van het eiland was gevlucht – eerst in Puerto Rico en vervolgens in Californië. ‘Ik was op zoek naar mijn eigen heling’, kijkt hij terug.


Als een van de jongste hoogleraren van de Universiteit van San Francisco deed hij onderzoek naar de relatie tussen geestesgesteldheid en ziekte. Zijn vraag luidde: als we met onze geest ziekte kunnen creëren – psychosomatische aandoeningen –, werkt het dan ook andersom? Kan de geest ook gezondheid creëren?
Villoldo: ‘Na een paar jaar onderzoek, was mijn antwoord: nee. In de geest speelt zich een kakofonie af – een voortdurende discussie. Verstand, rationaliteit en logica zijn prachtige instrumenten, maar daarmee kun je geen gezondheid creëren – alleen ziekte. Voor de heling van de ziel heb je niets aan de microscopische benadering van de westerse geneeskunde. Op een gegeven moment besefte ik dat ik door de verkeerde kant van de microscoop keek. Ik moest niet kijken naar kleiner en kleiner, maar juist naar groter en groter. Toen besloot ik op zoek te gaan naar andere culturen die niet waren geïnfecteerd door de westerse mythologie.’


Voor gek verklaard door zijn vrienden, die vonden dat hij zijn wetenschappelijke carrière verkwanselde, vertrok Villoldo naar de Amazone. Dat is nu 25 jaar geleden. Jarenlang bracht hij de helft van het jaar door in oerwouden of in het hooggebergte van de Andes. Aanvankelijk als waarnemer, als antropoloog, maar al gauw als leerling. En in zo’n vijftien jaar volbracht hij de ongeschreven training van de klassieke sjamanen. Het is een opleiding waarin niet kennis, maar ervaring centraal staat. Villoldo: ‘Sjamanisme is een levensweg, geen cursus.’ Bij de sjamanen vond hij de antwoorden, de heling, die hij zocht.


Villoldo: ‘De sjamaan weet dat mensen zichzelf kunnen genezen via het energieveld dat hun lichaam omhult. Dat energieveld organiseert het lichaam op dezelfde manier als een magneet ijzervijlsel samenbrengt op een velletje papier. Het energieveld is de blauwdruk van het lichaam, niet alleen van het fysieke lichaam, maar ook van het emotionele en spirituele welzijn. Het energieveld bepaalt welke mensen je ontmoet, met wie je trouwt en welk werk je doet. Daarom werkt een sjamaan aan die blauwdruk. Een voorbeeld: een vriend van mij nodigde me uit voor zijn vijfde huwelijk. Ik zei: “Weet je nog wat je me vroeg te doen als je weer zou overwegen om te gaan trouwen?” Hij antwoordde: “Ja, Alberto, maar deze keer is het anders.” Het huwelijk duurde acht maanden en toen kwam hij bij me terug: “Je had gelijk.”


Waar je een patroon van herhaling in je leven ontdekt, is sprake van een “afdruk” in je energieveld. Dat is een methode van de ziel om zichzelf te helen door de omstandigheden van de originele verwonding terug te brengen. Maar je wil jezelf niet helen in je volgende huwelijk of je volgende baan. Je wil jezelf nu helen. Je hoeft niet door herhalend lijden te leren.


Er bestaat een groot verschil tussen genezen en helen. De gezondheidszorg houdt zich bezig met genezen. Wij zijn in de “business” van heling. We kennen allemaal voorbeelden van mensen die een operatie hebben ondergaan waarbij weefsel of een orgaan werd weggenomen, maar die niet zijn geheeld. Die nog steeds verkeren in dezelfde giftige relaties of dezelfde – geestelijke – ongezonde werkomgeving. Helen leidt meestal ook tot genezen. Genezen leidt slechts zelden tot helen. Helen speelt zich af op het niveau van de ziel. Genezers – westerse artsen – zeggen dat je een verhoogd risico op hartkwalen hebt als je (groot)ouders daarvan ook last hadden. Zij gaan uit van de biologie die leert dat we onze genen niet kunnen veranderen en dat verandering slechts geleidelijk over generaties geschiedt. De heling van de sjamanen speelt zich af binnen een generatie. De sjamaan gaat ervan uit dat iedereen zichzelf kan helen, dat we ons lichaam kunnen vernieuwen, dat we onze DNA-code kunnen hervormen. Ik heb kinderziekten gehad, die mijn ouders ook hadden en die mijn kinderen niet hebben gekregen, omdat ik in staat was het patroon te doorbreken. Sjamanistische geneeskunde is een heel ander – spiritueel – model dat op gespannen voet staat met de gangbare westerse geneeskunde.’


Sjamanen onderscheiden vier manieren van heling. Ze gebruiken allereerst zogenoemde illuminatie-rituelen om ‘afdrukken’ in het energieveld die tot verstoppingen hebben geleid, schoon te maken. Een tweede benadering betreft het wegnemen van energieën die niet bij de persoon horen. Villoldo: ‘In het westen gaan we ervan uit dat alles bij ons hoort, maar sjamanen weten dat mensen soms energieën bij zich dragen die helemaal niet bij hen horen. Laatst tijdens een lezing werd ik kritisch ondervraagd over de werking van de sjamanistische geneeskunde. Plotseling stond er een man op die zei: “Velen van jullie weten dat ik al tien jaar een groot probleem had met alcohol. Drie maanden geleden ben ik naar een leerling van dr Villoldo gegaan. Ik heb twee sessies met haar gedaan en sindsdien heb ik geen druppel alcohol meer gedronken. Dit werkt echt. Dank je wel.”


De volgende dag belde ik mijn leerling en vroeg haar wat zij had gedaan. Ze vertelde: “Toen die man mijn kamer binnenliep, liep zijn vader die tien jaar geleden was gestorven direct rechts achter hem aan. De geest van zijn vader. Ik heb die geest geholpen te sterven. Die man werd al tien jaar gehinderd door de geest van zijn vader, die niet wist dat hij dood was en gevangen zat tussen twee werelden. Toen ik hem hielp sterven, kon de zoon stoppen met drinken.’


Het komt ook voor dat sjamanen met hun cliënten een reis terug naar vorige levens maken om een stukje van de ziel terug te vinden dat verloren is gegaan in een verwonding in een vorig leven. Het terugvinden van de heelheid biedt een antwoord op een trauma. Villoldo: ‘Zulk zielenherstel kan in een paar sessies tot resultaten leiden waarvoor jaren psychotherapie nodig zijn. Als je de verloren energie terugbrengt, is dat veel effectiever dan als je slechts informatief inzicht verwerft.’


Leren sterven, is de vierde helingsmethode van de sjamanen. Villoldo: ‘In het westen zijn we de rituelen van het sterven kwijtgeraakt. We zijn vergeten hoe we zelf kunnen sterven en hoe we anderen kunnen helpen om te sterven. Als je zo’n overgangsrite verliest, blijf je hangen. Sjamanen leren je om te sterven. Ze leren je om op honderden verschillende manieren te sterven waardoor de dood niet meer bestaat. En dat weet je. Niet omdat je het hebt gelezen in een boek, maar omdat je je eigen sterven hebt geleefd. Dat wil niet zeggen dat de vrees verdwijnt, maar die vrees heeft geen greep meer op je. Elke verandering in je leven betekent een beetje sterven. En omdat wij in een cultuur leven waarin sterven geen plaats meer heeft, vermijden we verandering. We willen nieuwe geboorten, nieuwe ervaringen, maar we zijn niet bereid om het noodzakelijke, bijbehorende sterven te beleven. Zo verzamelen we meer en meer “ongestorven bagage” en die staat onze gezondheid in de weg. De meeste mensen sterven lang voordat ze sterven. Ze worden levensloos. We moeten weer leren sterven en rouwen. Om te kunnen leven.’



Terwijl ik luister naar Villoldo dwalen mijn gedachten af. Ik luister naar een man die promoveerde in de psychologie aan het Saybrook instituut van de Universiteit van San Francisco. Een man die op hoog niveau onderzoek deed dat werd gerespecteerd door de gevestigde medische kringen en ik hoor woorden die ik te vaak heb gehoord in allerlei new age-achtige workshops. Ik hoor woorden die me doen denken aan de zweverige taal die op de een of andere manier niet overtuigt. Dezelfde woorden en toch een andere taal. Villoldo heeft niets van een goedkope new age-leraar. Hij straalt juist een natuurlijke autoriteit uit. Maar waar zit dan het verschil? Ik vraag Villoldo naar zijn beleving van de wereld van new age, van spiritualiteit en meditatie, die zo rijkelijk is vertegenwoordigd in het Californië waar hij leeft.


Villoldo: ‘Meditatie is buitengewoon. Ik mediteer dagelijks. Bidden is ook heel krachtig. Dat doe ik ook elke dag. Maar je kunt jezelf niet helen door te vluchten in een spirituele richting. Je moet jezelf helen. Je kunt het niet oplossen door spiritueel te worden. Veel van de moderne spiritualiteit heeft te maken met het uit de weg gaan van diepgaande, moeilijke helingsprocessen. Sjamanisme gaat veel dieper. Het voegt werkelijk iets toe aan de gangbare geneeskunde. In alle grote kankercentra van de Verenigde Staten werken inmiddels artsen en verpleegkundigen die een sjamanistische training hebben gevolgd. Wij hebben zo’n 200 artsen en honderden verpleegkundigen opgeleid. Die mensen brengen hervorming in ziekenhuizen en klinieken. Die mensen weten – wat ik ook heb geleerd – dat sjamanisme niets heeft te maken met een primitieve cultuur. Het primitieve, neerbuigende gevoel dat sommigen hebben bij sjamanisme heeft ook te maken met het feit dat de indianen een orale cultuur hadden: ze hebben nooit wat opgeschreven. Onze visie is simpel: als je ongeletterd ben, ben je dom. Ik ben ervan overtuigd dat de Maya’s en de Inca’s wisten dat als zij de schrijfkunst zouden gaan beoefenen dat zij dan uiteindelijk te maken zouden krijgen met advocaten…’


Er loopt misschien wel een parallel tussen de uitvinding van het alfabet en de verwoesting die de westerse beschaving met zich heeft meegebracht. Via het alfabet kwam de kennis in handen van een elite. Kennis werd macht. Macht werd uitbuiting. En het vermogen om in harmonie met elkaar en met de omgeving te leven ging verloren. Vandaar de verbazing in de vijftiende eeuw van de eerste Europeanen over het paradijselijke Amerika. Villoldo: ‘De wortel zit diep. De westerse mythologie is de enige waarin de mens uit het paradijs wordt verstoten. En dat was ook nog eens de schuld van de vrouw. Die vrouw is dus gedoemd. Zo is het westen veroordeeld tot een strijd met de aarde en met het vrouwelijke. Verbanning en strijd vind je terug in alles wat we doen. In onze geneeskunde, in onze economie. Wij groeien op met de taal van oorlog. Daarbij past dat de psychologie ons leert dat wij allemaal slachtoffers zijn. Slachtoffers van de opvoeding van onze ouders. Slachtoffers van verlating en slachtoffers van verlies. Dat zijn hele andere verhalen dan de verhalen van verbinding – van generaties en met de natuur – waarmee zogenoemde primitieve volkeren opgroeien. Wij hebben een neurologische aandoening die dodelijk is voor de moeder, die ons ter wereld bracht.


De Hopi’s, de Maya’s en de Inca’s hebben al eeuwen geleden voorspeld dat dit tijdperk tot een einde komt. Hun kalenders houden op in 2012. Er zijn voorspellingen over hongersnood en plagen. Toch blijf ik een optimist. Ik geloof dat iedereen wordt geboren om een verschil te maken. Daarvoor ben ik hier – als het goed gaat, maar ook als het fout gaat. En ik weet dat de Grote Ziel over ons waakt. Daarin moet je geloven. Dat moet je weten. Je kunt je over heel veel zorgen maken, maar ik denk dat er ook veel redenen zijn voor geweldige hoop. Wij kunnen verschil maken. Mijn leraar zei altijd: ‘Alberto, we zijn hier niet alleen om graan te telen, we zijn hier om goden te kweken.’


Speciaal voor lezers van Ode zal Alberto Villoldo op dinsdag 19 april 2005 vertellen over zijn reizen door de wereld van de Inca’s en de Maya’s en over zijn opleiding in het sjamanisme. Klik hier voor meer informatie.


Alberto Villoldo (55) schreef onder meer de volgende boeken Island of the Sun (met Erik Jendresen, 1992), Secrets of the Inca Medicine Wheel (met Erik Jendresen, 1994), Skeleton Woman (1995), The First Story Ever Told (met Erik Jendresen, 1996), Dance of the Four Winds (met Erik Jendresen), Healing States (met Stanley Krippner, 1985) en Shaman, Healer, Sage (2000). Dat laatste boek verscheen in Nederlands onder de titel ‘Healing volgens de sjamanen’ bij uitgeverij Servire.


In 1984 richtte Villoldo The Four Winds Society op met als doel om het antieke sjamanisme te brengen naar de moderne wereld. The Four Winds Society verzorgt wereldwijd opleidingen en trainingen in sjamanisme. Over deze trainingen zegt Villoldo: ‘We leren mensen niet om indianen te worden, om met veren te zwaaien en te rammelen met rammelaars. Het gaat bij zulke rituelen om energetische processen die een veel diepere betekenis en effect hebben. Wij geven die rituelen een plaats in de hedendaagse wereld. Wij leren mensen bovenal om zichzelf te helen en wij leren hen dat de eerste verantwoordelijkheid van de sjamaan is om voor de aarde te zorgen. Dat kan betekenen dat je in een kleinere auto rijdt. Of dat je vrijwilligerswerk verricht in je buurt. Of dat je helpt om de natuur schoon te maken.’


Villoldo geeft regelmatig lezingen en neemt jaarlijks op vijf verschillende reizen in totaal zo’n honderd mensen mee op reizen naar de Amazone en de Andes.


Meer informatie: www.thefourwinds.com

Bron: Ode Magazine http://nl.odemagazine.com/doc/0069/alberto-villoldo-sjamaan-in-een-moderne-wereld/

Geen opmerkingen:

Een reactie posten