Begin oktober zag ik op de mailinglijst van Aztlan (een mailinglijst van Mayanisten) een email van Luuk Buursen, waarin hij een andere correlatie dan GMT voorstelt. (Dit is een andere methode om de datums uit de Lange Telling van de Maya's om te zetten naar onze, Gregoriaanse, kalender).
Als je de gehele tekst wilde lezen, diende je een email naar Luuk te sturen. Ik was nogal benieuwd naar zijn theorie en stuurde hem een mailtje. Al snel erna kreeg ik antwoord van Luuk met een document waarin hij zijn correlatiemethode toelicht.
Tijdens het lezen van zijn document bleek dat met de correlatiemethode die de Mayanisten hanteren (584283 correlatie, ook wel GMT genoemd) er op veel datums uit de Dresden Codex Zonsverduisteringtabel geen zonsverduistering was geweest (en ook niet met de 584285 correlatie methode). Dit was een verassing voor mij, want ik dacht dat die materie al lang bekend was en dus zou kloppen. En zo ben ik de materie van Luuk Buursen gaan onderzoeken en ben tot de conclusie gekomen dat zijn correlatie inderdaad de juiste is!
Hier zijn een aantal sterke bewijzen uit het document van Luuk, en zijn datums uit de Zonsverduisteringtabel van de Dresden Codex:
Ik was benieuwd naar de achtergrond van Luuk zijn correlatie, en ben het met het document van Luuk uit gaan zoeken.
De meest belangrijke periode die Maya astronomen gebruikten was een periode van 260 jaar. Ze noemden deze periode "May" (zie Palenque Palace Tablet, hieroglief G14; vertaling MAY-yi-ji).
De eerste K'atun van een May is gelijk aan 7303 dagen (= 368 dagen + 6935 dagen; volgens GMT is dit 7200 dagen); de daarop volgende 12 K'atun zijn gelijk aan 12 x 7305 dagen ( = 87.660 dagen). 1 May duurt dus: 7303 + 12 x 7305 = 94.963 dagen.
Ik vond het raar dat volgens Luuk een K'atun 7303 of 7305 dagen had, want de "Lange Telling" geeft toch precies het aantal die sinds het begin van de cyclus zijn verstreken? In een Lange Telling is een K'atun namelijk 7200 dagen.
Maar wat blijkt, de Maya's gebruikten volgens Luuk Buursen ook "dagen buiten de telling" in hun "Lange Telling"; dit zijn zogenaamde schrikkeldagen en die niet terug komen in de kalender en worden Uayeb dagen genoemd.
1 May, een periode van 260 jaar, duurt 13 K'atun. Tijdens 260 jaar zijn er dus 3 + 12 x 5 = 63 dagen die niet in de kalender voorkomen; 63 zogenaamde schrikkeldagen. Deze schrikkeldagen worden niet in de GMT correlatie gebruikt.
De 1e t/m de 14e May duurden ieder 94.963 dagen, de 15e May duurde 94.963 dagen, de 16e May 94.951 dagen, de 17e May 94.966 dagen, en de 18e, 19e en 20e May 94.965 dagen.
Het verschil zit hem in de schrikkeldagen, die niet in de Lange Telling kalender zijn opgenomen. Luuk Buursen heeft me met zijn bewijzen overtuigd dat zijn correlatie de juiste is!
In zijn document staat de methode om de datums om te zetten, en gaat als volgt:
Voorbeeld met de Maya Lange Telling datum 9.12.2.0.16 5 K’in 14 Yaxk’in, een Maya
Lange Telling datum voor 9.15.0.0.0 4 Ahau 13 Yax :
9.12.2.0.16 5 K’in 14 Yaxk’in =
9.2.0.0.0 = 14 x 94963 dagen = 1.329.482 days
0.10.0.0.0 = 3 Uayeb-dagen + 7300 dagen (= 7200 dagen + 20 x 5 Uayeb-dagen) + 9 x 5 Uayeb-dagen + 9 x 7300 dagen = 73.048 dagen
0.0.2.0.0 = 5 Uayeb-dagen + 2 x 360 dagen + 2 x 5 Uayeb-dagen = 735 dagen
0.0.0.0.0 = 0 x 20 dagen =0 dagen
0.0.0.0.16 = 16 x 1 dag = 16 dagen
totaal: 1.403.281 dagen
Voorbeeld met de Maya Lange Telling datum 9.16.4.10.8 12 Lamat 1 Muan, een Maya Lange Telling datum na 9.15.0.0.0 4 Ahau 13 Yax :
9.16.4.10.8 12 Lamat 1 Muan =
9.15.0.0.0 = 15 x 94963 dagen – 12 dagen = 1.424.433 dagen
0.1.0.0.0 = 5 Uayeb-dagen + 7200 dagen +20 x 5 Uayeb-dagen = 7.305 dagen
0.0.4.0.0 = 5 Uayeb-dagen + 4 x 360 dagen + 4 x 5 Uayeb-dagen = 1.465 dagen
0.0.0.10.0 = 10 x 20 dagen = 20 dagen
0.0.0.0.8 = 8x 1 dag = 8 dagen
totaal: 1.433.411 dagen
In het document van Luuk Buursen staat dus wel uitgelegt hoe je het aantal dagen kan uitrekenen die sinds het begin van deze cyclus uit de Lange Telling zijn verstreken, maar niet hoe je dit nu omzet naar de datum in onze kalender. Luuk vertelde me in een email dat hij dit m.b.v. het sterrenprogramma SkyMap Pro 10 en de Juliaanse kalender omzet, maar ik heb een ander sterrenprogramma (Starry Nights) en kon geen manier vinden om het daarmee om te zetten.
Dus ben ik met Luuk zijn document aan de slag gegaan en kwam op een handmatige methode, waarbij je bij de vroege datums 567204 Juliaanse dagen bij het aantal dagen optelt, er rond 9.9.9.16.0 er 567206 dagen bij optelt en rond 9.11.10.16.17 567207 dagen.
Bijvoorbeeld de eerste berekening van hierboven geeft 1.403.281 dagen + 567207 dagen = 1.970.488. Dit is de Juliaanse dag en geef je in op deze website: http://www.diagnosis2012.co.uk/conv.htm, waarna de Gregoriaanse datum eruit rolt: 29 november 682.
En zo kwam ik zelf nog twee interessante ontdekkingen tegen, die met de correlatie van Luuk Buursen wel kloppen:
Beiden komen uit het boek Star Gods of the Mayas van Susan Milbrath:
Het gevolg hiervan is, is dat de datum 13.0.0.0.0 4 Ahau 3 Kank'in niet op 21 december 2012 valt, maar op 4/5 november 2040!! Ook deze datum valt op een zonsverduistering. Dus geen 2012, maar 2040; het lijkt moeilijk te geloven, maar toch heeft het er alle schijn van dat het de juiste datum is. Op deze datum komt de zon niet meer bij het kruispunt van de ecliptica en de galactische evenaar bij Boogschutter en Schorpioen op, wel op 11 november, 6 dagen later...
Het begin van onze huidige cyclus, de Vierde Zon, begon op 13.0.0.0.0 (0.0.0.0.0) 4 Ahau 8 Kumku en viel volgens de GMT correlatie op 11 augustus 3113 v.Chr; volgens de correlatie van Luuk viel het op 5/6 november 3160 v.Chr en was er een oppositie tussen de zon en de maan, en een conjunctie tussen Jupiter en de maan.
Ik zie met mijn sterrenprogramma Starry Nights, dat de zon toen opkwam bij het Zwarte Gat, het kruispunt van de ecliptica en de galactische evenaar bij de sterrenbeeld Schorpioen en Boogschutter!!!
Als je de gehele tekst wilde lezen, diende je een email naar Luuk te sturen. Ik was nogal benieuwd naar zijn theorie en stuurde hem een mailtje. Al snel erna kreeg ik antwoord van Luuk met een document waarin hij zijn correlatiemethode toelicht.
Tijdens het lezen van zijn document bleek dat met de correlatiemethode die de Mayanisten hanteren (584283 correlatie, ook wel GMT genoemd) er op veel datums uit de Dresden Codex Zonsverduisteringtabel geen zonsverduistering was geweest (en ook niet met de 584285 correlatie methode). Dit was een verassing voor mij, want ik dacht dat die materie al lang bekend was en dus zou kloppen. En zo ben ik de materie van Luuk Buursen gaan onderzoeken en ben tot de conclusie gekomen dat zijn correlatie inderdaad de juiste is!
Hier zijn een aantal sterke bewijzen uit het document van Luuk, en zijn datums uit de Zonsverduisteringtabel van de Dresden Codex:
- 9.16.4.10.8 12 Lamat 1 Muan. Met Luuk zijn berekening viel deze datum op 24/25 november 765 (volgens de GMT correlatie 12 november 755). Op 24 mei 765 was er een zonsverduistering. Deze verduistering was niet zichtbaar in het Maya gebied, maar de Maya's waren er wel van op de hoogte. (De GMT correlatie heeft geen verband met een conjunctie; een conjunctie is een samenstand van hemellichamen).
- 9.16.4.11.3 1 Akbal 16 Muan. Volgens Luuk was dit 8/9 juni 765; op deze datum was er een maansverduistering en was zichtbaar in het Maya gebied. (De GMT correlatie is 27 november 755, en heeft geen verband met een conjunctie).
- 9.16.4.11.18 3 Etz'nab 11 Pax. Luuk: 23/24 juni 765; een paar uur voor 23 juni, op 22 juni om 22:17 uur was er een conjuctie tussen de zon en de maan. Deze conjunctie was niet zichtbaar in het Maya gebied, maar ze waren er wel van op de hoogte. (De GMT correlatie is 12 december 755, en heeft geen verband met een conjunctie).
- 9.16.5.1.5 7 Chicchan. Luuk: 17/18 november 765; op 17 november was er een zonsverduistering die zichtbaar was in het Maya gebied. (GMT: 7 mei 756 heeft geen verband met een conjunctie).
- 9.16.5.10.2 2 Ik. Luuk: 13/14 mei 766; op 13 mei was er een zonsverduistering; deze was niet zichtbaar in het Maya gebied. (GMT: 31 oktober 756 heeft geen verband met een conjunctie).
- 9.16.5.17.10 7 Oc. Luuk: 8/9 oktober 766; op 8 oktober was er een conjunctie tussen de zon en de maan. (GMT: 28 maart 757 heeft geen verband met een conjunctie).
- 9.16.9.7.10 2 Oc. Luuk: 8/9 oktober 766; op 8 oktober was er een conjuncite tussen de maan en de zon. (GMT:28 maart 757 heeft geen verband met een conjunctie).
- 9.16.9.7.10 12 Oc. Luuk: 1/2 maart 770; op 2 maart was er een zonsverduistering, deze was niet zichtbaar in het Maya gebied. (GMT: 19 augustus 760 heeft geen verband met een conjunctie).
Ik was benieuwd naar de achtergrond van Luuk zijn correlatie, en ben het met het document van Luuk uit gaan zoeken.
De meest belangrijke periode die Maya astronomen gebruikten was een periode van 260 jaar. Ze noemden deze periode "May" (zie Palenque Palace Tablet, hieroglief G14; vertaling MAY-yi-ji).
De eerste K'atun van een May is gelijk aan 7303 dagen (= 368 dagen + 6935 dagen; volgens GMT is dit 7200 dagen); de daarop volgende 12 K'atun zijn gelijk aan 12 x 7305 dagen ( = 87.660 dagen). 1 May duurt dus: 7303 + 12 x 7305 = 94.963 dagen.
Ik vond het raar dat volgens Luuk een K'atun 7303 of 7305 dagen had, want de "Lange Telling" geeft toch precies het aantal die sinds het begin van de cyclus zijn verstreken? In een Lange Telling is een K'atun namelijk 7200 dagen.
Maar wat blijkt, de Maya's gebruikten volgens Luuk Buursen ook "dagen buiten de telling" in hun "Lange Telling"; dit zijn zogenaamde schrikkeldagen en die niet terug komen in de kalender en worden Uayeb dagen genoemd.
1 May, een periode van 260 jaar, duurt 13 K'atun. Tijdens 260 jaar zijn er dus 3 + 12 x 5 = 63 dagen die niet in de kalender voorkomen; 63 zogenaamde schrikkeldagen. Deze schrikkeldagen worden niet in de GMT correlatie gebruikt.
De 1e t/m de 14e May duurden ieder 94.963 dagen, de 15e May duurde 94.963 dagen, de 16e May 94.951 dagen, de 17e May 94.966 dagen, en de 18e, 19e en 20e May 94.965 dagen.
Het verschil zit hem in de schrikkeldagen, die niet in de Lange Telling kalender zijn opgenomen. Luuk Buursen heeft me met zijn bewijzen overtuigd dat zijn correlatie de juiste is!
In zijn document staat de methode om de datums om te zetten, en gaat als volgt:
Voorbeeld met de Maya Lange Telling datum 9.12.2.0.16 5 K’in 14 Yaxk’in, een Maya
Lange Telling datum voor 9.15.0.0.0 4 Ahau 13 Yax :
9.12.2.0.16 5 K’in 14 Yaxk’in =
9.2.0.0.0 = 14 x 94963 dagen = 1.329.482 days
0.10.0.0.0 = 3 Uayeb-dagen + 7300 dagen (= 7200 dagen + 20 x 5 Uayeb-dagen) + 9 x 5 Uayeb-dagen + 9 x 7300 dagen = 73.048 dagen
0.0.2.0.0 = 5 Uayeb-dagen + 2 x 360 dagen + 2 x 5 Uayeb-dagen = 735 dagen
0.0.0.0.0 = 0 x 20 dagen =0 dagen
0.0.0.0.16 = 16 x 1 dag = 16 dagen
totaal: 1.403.281 dagen
Voorbeeld met de Maya Lange Telling datum 9.16.4.10.8 12 Lamat 1 Muan, een Maya Lange Telling datum na 9.15.0.0.0 4 Ahau 13 Yax :
9.16.4.10.8 12 Lamat 1 Muan =
9.15.0.0.0 = 15 x 94963 dagen – 12 dagen = 1.424.433 dagen
0.1.0.0.0 = 5 Uayeb-dagen + 7200 dagen +20 x 5 Uayeb-dagen = 7.305 dagen
0.0.4.0.0 = 5 Uayeb-dagen + 4 x 360 dagen + 4 x 5 Uayeb-dagen = 1.465 dagen
0.0.0.10.0 = 10 x 20 dagen = 20 dagen
0.0.0.0.8 = 8x 1 dag = 8 dagen
totaal: 1.433.411 dagen
In het document van Luuk Buursen staat dus wel uitgelegt hoe je het aantal dagen kan uitrekenen die sinds het begin van deze cyclus uit de Lange Telling zijn verstreken, maar niet hoe je dit nu omzet naar de datum in onze kalender. Luuk vertelde me in een email dat hij dit m.b.v. het sterrenprogramma SkyMap Pro 10 en de Juliaanse kalender omzet, maar ik heb een ander sterrenprogramma (Starry Nights) en kon geen manier vinden om het daarmee om te zetten.
Dus ben ik met Luuk zijn document aan de slag gegaan en kwam op een handmatige methode, waarbij je bij de vroege datums 567204 Juliaanse dagen bij het aantal dagen optelt, er rond 9.9.9.16.0 er 567206 dagen bij optelt en rond 9.11.10.16.17 567207 dagen.
Bijvoorbeeld de eerste berekening van hierboven geeft 1.403.281 dagen + 567207 dagen = 1.970.488. Dit is de Juliaanse dag en geef je in op deze website: http://www.diagnosis2012.co.uk/conv.htm, waarna de Gregoriaanse datum eruit rolt: 29 november 682.
En zo kwam ik zelf nog twee interessante ontdekkingen tegen, die met de correlatie van Luuk Buursen wel kloppen:
Beiden komen uit het boek Star Gods of the Mayas van Susan Milbrath:
- Blz 137: "Een andere skelet achtige god is ook met een maansikkel verbonden op Quirigua Monument 4 (Stèle D).
Here Kelley identificeert een maan symbool dat een skeletachtig gezicht omlijst als het symbool voor een maansverduistering, maar het kan ook de maan voorstellen die in een conjunctie verdwijnt. De datum op Monument 4 (9.16.15.0.0; 2/13/766) komt niet eens in de buurt van een dag van een maansverduistering, maar is één dag voor de nieuwe maan"
Met de correlatie van Luuk kom ik uit op 30 okt 775. Op 29 okt 775 was er een zonsverduistering! - Blz 64: "Een ritueel met een staf waaraan een wimpel hangt en een vuur evenement zijn beiden verbonden met datums die rond de zomerzonnewende vallen, in Yaxchilan. Nicolai Grube interpreteert deze scenes als een dans die door een heerser wordt uitgevoerd in een oorlogskostuum." De bijbehorende datum is 9.15.9.17.16; volgens de GMT correlatie is dit 24 juni 741.
Oorlog en vuur zijn beiden verbonden met het droge seizoen, de periode vanaf eind oktober tot begin mei.
Met de correlatie van Luuk kom ik uit op 22 oktober 750, en dat is het begin van het droge seizoen!
Het gevolg hiervan is, is dat de datum 13.0.0.0.0 4 Ahau 3 Kank'in niet op 21 december 2012 valt, maar op 4/5 november 2040!! Ook deze datum valt op een zonsverduistering. Dus geen 2012, maar 2040; het lijkt moeilijk te geloven, maar toch heeft het er alle schijn van dat het de juiste datum is. Op deze datum komt de zon niet meer bij het kruispunt van de ecliptica en de galactische evenaar bij Boogschutter en Schorpioen op, wel op 11 november, 6 dagen later...
Het begin van onze huidige cyclus, de Vierde Zon, begon op 13.0.0.0.0 (0.0.0.0.0) 4 Ahau 8 Kumku en viel volgens de GMT correlatie op 11 augustus 3113 v.Chr; volgens de correlatie van Luuk viel het op 5/6 november 3160 v.Chr en was er een oppositie tussen de zon en de maan, en een conjunctie tussen Jupiter en de maan.
Ik zie met mijn sterrenprogramma Starry Nights, dat de zon toen opkwam bij het Zwarte Gat, het kruispunt van de ecliptica en de galactische evenaar bij de sterrenbeeld Schorpioen en Boogschutter!!!
tja..?
BeantwoordenVerwijderenheel boeiend. Zag op tv ook iets over dat 5200 jaar geleden een nieuw maya tijdperk begon en dat er toen een grote verandering in de natuur was. Zo werden moerassen opeens overdekt met ijs. Doordat het ijs aan het smelten is kwamen er weer stukken moeras tevoorschijn en daardoor konden wetenschappers vaststellen dat de planten 5200 jaar oud waren. Ook zeiden ze dat het vrij plotseling is gebeurd, want de planten waren nog intact.
BeantwoordenVerwijderenDoordat de kalender afloopt verwachtten de wetenschappers een drastische verandering in het klimaat, door toedoen van de mens.
Zelf vond ik die documentaire erg interessant en ik ben benieuwd wat we kunnen verwachtten. Zal het tegelijk over de hele wereld gaan of geleidelijk aan? dat zijn wel dingen die ik mezelf afvraag.
Ik vind de telling hier ook interessant en ga me er denk ik ook in verdiepen
PACAL VOTAN SPREEKT ZIJN MENING UIT OVER DE CORRELATIE VAN DHR. LUUK VAN BUURSEN
BeantwoordenVerwijderenWij tellen 5.200 jaar wanneer we het hebben over de tijdspanne tussen 0.0.0.0.0. (4 Ahau in de Tzolkin, de periode van 13 * 20 dagen = 260 dagen, en 8 Cumku in de maandtelling van de Haab van 365 dagen) en 13.0.0.0.0. (4 Ahau/3 Kan kin). De GMT-correlatie vertelt ons dat die 5.200 jaar gelijk is aan 1.872.000 dagen. Dit betekent dat je gewoon moet tellen zonder na te denken over tropische jaren (365,242199 dagen bij benadering)en schrikkeldagen, waar, wanneer en hoeveel. Doe je dit wel dan zijn er eigenlijk 1.872.000 / 365,242 dagen = 5125,3661409 jaren verstreken.
Luuk van Buursen beweert, met zijn overigens prima uitgedachte correlatie, dat de 5.200 jaar van de Maya’s daadwerkelijk 5.200 tropische jaren bedraagt. Hiervoor heb je globaal 5.200 * 365,242199 = 1.899.259,4348 dagen nodig. Dit is volgens dhr. Van Buursen een tijdperk van 20 May = 20 * 260 jaar. Gemiddeld is dit 1.899.259,4348 / 20 = 94.962,97174. In zijn tijdsindeling laat hij zien hoe je aan een dergelijk gemiddelde kunt komen door verschillende lengtes van een Katun te gebruiken.
vervolg Pacal...
BeantwoordenVerwijderenHet bezwaar is dat de indeling van de May (tijdperken van 260 jaar) en de verschillende lengtes van het Katun zoals door dhr. Van Buursen zijn aangegeven niet terug te vinden zijn op de hiërogliefen van Palenque nog elders. Zijn ongelijke indeling door nog meer Uayeb–dagen in te voegen dan de Haab reeds telt, strookt niet met de Maya-gedachten om alles in mooie ronde getallen te laten verlopen. Om ongelijkheden in te bouwen, zoals dan weer een maand van 30 dagen en dan weer eentje van 31 dagen en ook nog eentje van 28 februari, die je moet schrikkelen, is slechts voorbestemd aan de Gregoriaanse kalender. De indeling van dhr. Van Buursen is ook niet synchroon met de Tzolkin. Dat ze kloppen met het tropische jaar en met astronomische gegevens is een ander verhaal, net als dat wij weldegelijk op de hoogte zijn van de duur van het tropische jaar. Dat verhaal is mijn echte geheim. Voor nu het volgende: Ik beweer bij deze dat 1.872.000 dagen gelijk zijn aan 20 May zonder een schrikkeldag in te bouwen.
vervolg Pacal...
BeantwoordenVerwijderenTen eerste, Palenque maakt inderdaad melding van een May of ook wel K’altun.
K’altun of May is De Steenbinder. Palenque vermeldt een gebeurtenis met de komst van hem. Hij komt alleen aan het einde van een dertiende TUN wanneer die dag gelijk is aan de dag in de TZOLKIN aan het einde van het voorafgaande KATUN !!!
Bijvoorbeeld 9.8.13.0.0 en 9.8.0.0.0 zijn beide 5 Ahau (ajaw)
Zo is 4 Ahau De Steenbinder van 13.0.0.0.0 en 13.0.13.0.0.
Ten tweede:
1 tun = 360 dagen GEEN 365!
20 tuns = 1 katun = 20 * 360 = 7.200 dagen
13 katuns = 13 * 7.200 = 93.600 dagen = 1 k’atun of May en 360 tzolkins (360 * 260 dagen), maar ook 260 tuns of jaar.
13 baktuns= 20 katuns = 13 * 20 * 7.200 = 1.872.000 = 7.200 tzolkins of 5.200 tuns (lees jaar, dus 5200 * 360), of beter 400x de viering van einde 13 tuns, maar ook 20x de viering van 13 katuns.
13 katuns = 1 May, dus het is eigenlijk 20x de viering van 260 jaar!
vervolg Pacal...
BeantwoordenVerwijderenSamengevat: 20 may = 20 * 260 tun/jaar = 5200 tun/jaar =20 * 13 katuns = 20 * 93.600 = 1.87.2000 dagen = 13 baktuns
Tot slot. Die ene regel op het Tortuguero Monument 6 , waarop alle ophef rondom 2012 is gebaseerd , is niet een verwijzing naar een K’altun/May, maar specifiek naar het 13e baktun met 4 Ahau. Een K'altun dat wel wordt genoemd is die van 5 Ahau uit het verleden, namelijk die van 9.8.0.0.0.
Tja, wat betreft astronomische waarden, die schijnen bij de correlatie van onder andere Bohm, Stock en Fuls ook beter overeen te komen. Zij hebben echter zowel de eind- als startdatum opgeschoven en laten daarmee de telling van 1.872.000 zuivere dagen in stand.
Over het interpreteren profetieën gesproken . Die van mij ten aanzien van 13.0.0.0.0 zijn reeds begonnen. Die van de K’altun in 1995. Deze was gedaan in 1475 voor de komst van de Spanjaarden door ingewijde Azteekse priesters. Zij voorspelden de ondergaan van de Spanjaarden met de komst van twee mannen. Dit bleken Cortes en Pizarro te zijn. Na 2 May = 520 jaar (u ziet dat dit in tropische jaren ook echt 520 jaar is, daarmee te hebben gezegd, dat wij van de tijd bewijst zijn) zou onze cultuur weer floreren. En dat doet het zeker. Iedereen is nu in de ban van de Maya’s. Er wordt goed aan verdiend.
In Lak’ech Ala Kin
vervolg Pacal:
BeantwoordenVerwijderenkleine correctie:
Zij (Azteekse priesters) voorspelden de ondergang van hun cultuur met de komst van twee mannen.