Andes Kosmologie

Het wereldbeeld van de volkeren in de Andes in Zuid-Amerika, waaronder ook de Inca’s, was gebaseerd op het principe van dualiteit en wisselwerking. De wereld werd gezien als dat het balanceert tussen een aantal tweevoudige, tegengestelde, krachten. Tegengestelde krachten die begrippen bevatten zoals hoger versus lager, licht versus donker, nat versus droog, heet versus koud, mannelijk versus vrouwelijk, en zo verder, vulden elkaar aan, boden een evenwicht waarin leven kan bestaan. Veranderingen in de fysieke wereld waren het resultaat van een onevenwichtige relatie tussen de krachten. Positieve veranderingen konden via de spirituele wereld bereikt worden, zoals het geven van offers aan een wezen; zodat het betreffende wezen zijn krachten zou gebruiken in het voordeel van de persoon die de offers brengt. Ook negatieve veranderingen konden opgeheven en het evenwicht hersteld worden via de betreffende bovennatuurlijke wezens.

Het doel van de godsdienst in de Andes was om de basis verdelingen van de kosmos te schetsen en ze met elkaar in harmonie te laten blijven via wederzijdse uitwisseling. Deze waarden zijn uitgedrukt in een kosmologisch model in de hoofdtempel van de zon, de Coricancha, in Cusco (zie mijn eerdere blog: De Kosmische Tekening uit de Andes van Pachacuti Yamqui Salcamay).

Volgens de Inca kosmologie bestaat de wereld uit drie delen:

Hanaq Pacha, “de wereld boven”, dit is de spirituele wereld, de hemel, waarin de goden verblijven. De Condor is het totemdier van de spirituele wereld. Hij is de berichtgever tussen onze fysieke wereld en de spirituele wereld, hij is de Ziel van de Andes en staat voor vrede. De condor is een symbool voor de eigenschap om te “zien”; vooruitzien en spirituele wijsheid zijn hiermee verbonden. Veel mensen verbinden het oog van God, dat alles ziet, aan de condor. Bovendien verwijst het vermogen om te vliegen ook naar overstijgen.
De condor is verbonden met de top van ons hoofd, de plek van zicht en perceptie en, volgens de Q’ero sjamanen, de plek waar de ziel het lichaam kan binnengaan en verlaten en kan communiceren met de goden.
Kay Pacha, “deze wereld”, dit is de actuele fysieke wereld waarin we leven, het hier en nu. De Jaguar of de katachtigen, met zijn ongelooflijke gevoeligheid voor geluid en beweging, evenwicht en kracht, belichaamt de fysieke wereld die we kennen. De jaguar struint de aarde met ongelooflijke flexibiliteit af en kan bijna onmiddellijk bewegen. Jaguar is beperkt tot de midden wereld, net als in werkelijkheid de katachtige voornamelijk op de grond leven, en om die reden niet alleen de aarde die we kennen representeren, maar een plek in de tijd noch in de toekomst of verleden. De jaguar is verbonden met ons hart, onze instincten, onze intuïtie. Met andere woorden, de manier waarop ons lichaam kan voelen, waarnemen en reageren, onafhankelijk van het verstand.
Uqhu Pacha, “de innerlijke wereld”, de onderwereld, de diepte van ons wezen. De Slang is het totemdier van de innerlijke wereld, het symbool van wijsheid. Zielen gaan hier na hun dood naar toe om zich op hun volgende wedergeboorte voor te bereiden. Onder de grond is ook de plek waar de dode bladeren ontbinden en nieuwe zaden tot leven komen. De wereld van de doden is op deze manier ook de wereld van geboorte. Dit doorlopend proces van dood en wedergeboorte verbindt de Slang aan Pacha Mama of Moeder Aarde. De menselijke buik of het centrum is verbonden met het domein van de slang.

Deze dierlijke symbolen komen in elke vorm voor en er kunnen verschillende interpretaties voor hun symbolische waarden zijn, maar deze symbolen zijn in de Andes gedurende duizenden jaren hetzelfde gebleven. Het is belangrijk om te begrijpen dat deze drie werelden niet overeenkomen met het Christelijke idee van Hemel, Aarde en Hel. Bijvoorbeeld het negatieve beeld dat met de slang wordt geassocieerd, wordt niet gedeeld door de volkeren in de Andes.

Het Kruis van de Andes, Chakana, staat met zijn gebalanceerde vier gelijke armen voor Creatie, het symboliseert de Wereld Boom, de Boom van Leven. De cirkel in het centrum, de Allerhoogste Cirkel, stelt de Grote Leegte voor waar de Schepper het bestaande opnieuw schikte en leven gaf aan alle manifestaties; het is de cirkel van het leven. De drie niveaus symboliseren de drie werelden: de lagere wereld, deze wereld en de boven wereld, de slang, de jaguar en de condor. De Chakana symboliseert de vereniging van de verschillende werelden en bevat ook de vier richtingen (noord, oost, zuid en west) en de vier elementen (lucht, water, vuur en aarde. Veel gebouwen, tempels en heiligdommen in de Andes bevatten afbeeldingen van de Chakana.

Het sociale basisprincipe dat het Inca Rijk beheerste was Ayni, de Wet van Wederkerigheid dat de uitwisseling van hulp, ondersteuning, dienstbaarheid en samenwerking tussen familieleden en buren bevorderde. Dit principe bestaat binnen de gemeenschappen in de Andes nog steeds. De Heilige Traditie van de Andes is een diepzinnige levensfilosofie, met respect voor de natuur en de mens. Het hart is het centrum van ieder wezen en de meesters zeggen dat de sleutel in het hart ligt.

De relatie tussen de levenden en de doden is één van de moeilijkste eigenschappen van de volkeren uit de Andes om te begrijpen. In hun wereldbeeld hebben de doden een enorme invloed op de levenden. De levenden bewaken, voeden en zorgen voor de mummies en voor belangrijke dode voorouders. Als tegengift zorgen de voorouders op alle mogelijke manieren voor de levenden, vooral voor het land en water, dat nodig is om in leven te blijven.
Het gebruik van mummificatie is oud en wijdverbreid in de Andes. Mummies uit de Andes verschillen met mummies uit andere delen van de wereld; het was namelijk niet hun bedoeling om het lichaam te bewaren, maar om ervoor te zorgen dat de overledene nog in de maatschappij kon functioneren. Alleen belangrijke voorouders werden gemummificeerd; de meerderheid werd gewoon begraven, of hun lichaam werd gedroogd en in een grot of in een huis gelegd.

Men gelooft dat de overledene een brug kunnen vormen tussen deze en de spirituele wereld en met beide werelden kunnen communiceren. Ze werden daardoor voor alle belangrijke beslissingen geraadpleegd en konden raad geven over huwelijken, ziekten en hun oorzaken, en hoe met het heden en de toekomst om te gaan. De meest belangrijke functie van de overledene was om in de spirituele wereld in te grijpen, zodat er voldoende water zou zijn. Men gelooft dat droge mummies water aantrekken, maar als er niet goed voor ze werd gezorgd, dan konden ze wraak nemen door niet meer met de bovennatuurlijke wereld samen te werken, waardoor er rampen konden ontstaan.

Bronnen: