K'awil - God K

Tijdens mijn vakantie in Mexico heb ik het boek "Star Gods of the Maya", geschreven door Susan Milbrath, gelezen. In haar boek beschrijft ze een aantal interessante ontdekkingen, die ik in delen op mijn blog zal zetten. Het eerste deel gaat over de god K'awil (in de tekening links, aan de linkerkant en de foto hieronder), ook wel God K genoemd, de tekst hieronder zijn dus interessante stukken uit haar boek die over K'awil gaan en heb ik in het Nederlands vertaald.

God K kan worden geïdentificeerd als de luchtgod die in de bronnen uit de Koloniale Periode Bolon Dzacab werd genoemd. Deze identificatie is nu breed geaccepteerd. Diego de Landa beschreef Bolon Zacab (Bolon Dzacab, ook wel Bolon Tz’akab) als een god die tijdens de Nieuwjaar ceremonieën werd aanbeden, die jaarlijks in de maand juli werden gehouden.
Zijn equivalent, God K, is op een bepaalde manier bij het nieuwe jaar betrokken. God K is misschien met het jaar verbonden als een voorstelling van Jupiter, doordat de planeet ongeveer 1 jaar (gemiddelde interval van 367 dagen) zichtbaar is, gedurende iedere omlooptijd.
In de Dresden Codex is God K prominent aanwezig tijdens Nieuw Jaar ceremonieën die geassocieerd worden met de jaren Ben en Etz'nab. Op pagina 25b in de Dresden Codex is hij verbonden met een kolom van Ben hiërogliefen die de Jaardrager aangeven die verbonden is met de oostelijke richting.
Zijn positie in het middelste register toont aan dat hij de ceremonieën voorzit om onheil af te weren op de eerste dag van Pop, de maand waarmee het jaar begint. Bijbehorende hiërogliefen vertellen dat cacao het voedsel van God K is. Cacao, de chocolade boon, was het voornaamste betaalmiddel van Meso-Amerika, vandaar dat God K een wezen is die met grote rijkdom is verbonden. Hierdoor is God K waarschijnlijk omgeven met cacao doppen op een deksteen uit Chichen Itza, dat dateert uit het einde van de Klassieke Periode.

Kijkend naar de alfabetische lijst met goden, oorspronkelijk samengesteld door Paul Schellas (1904) en recent gereviseerd door Karl Taube (1992: http://www.pauahtun.org/DesktopIcons/DriveLetter.html), suggereert dat God K wordt genoemd als één van de 19 of 20 verschillende wezens, waaronder we de zon, de maan en God K vinden. Dit cijfer doet denken aan de twintig dagheiligen in de voor-Colombiaanse codexen van centraal Mexico, die de goden van de zon en de maan en ook Tezcatlipoca bevatten, die hoogstwaarschijnlijk een equivalent van God K is.

In de Katun cyclus (13 Katuns) is iedere Katun verbonden met een andere Ahau datum. Eén Katun cyclus duurt ongeveer 256,25 jaar (13 x 20 x 360 dagen). God K speelt een hoofdrol in Katun ceremonieën in de Parijs Codex (2-12). Zijn hoofd, dat aan verschillende Katun heren wordt gepresenteerd, die op een hemel-band troon zitten, is het insignes van de Heer van de Katun. Het dragen van het hoofd van God K naar de nieuwe heerser in de Katun ceremonieën kan verwijzen naar een verandering van een politieke of religieuze autoriteit.

Iedere Katun Heer regeerde over een periode van 19,71 jaar (20 x 360 dagen), erg dicht bij opeenvolgende Jupiter-Saturnus conjuncties.
In de conjuncties van Jupiter en Saturnus is Jupiter de dynamische factor, die rondjes draait rond Saturnus, die langzamer draait. Het hoofd van God K, dat door de onttroonde Katun heer in de Parijs Codex wordt gedragen, kan Jupiter symboliseren, die door de lucht wordt getransporteerd voor een nieuwe ontmoeting met Saturnus. Het interval van de Katun is ongeveer de periode tussen opeenvolgende conjuncties van Jupiter en Saturnus; en iedere 3 Katuns (ongeveer 59 jaar) zou de conjunctie in hetzelfde deel aan de hemel plaatsvinden.

Veel geleerden concluderen dat God K gerelateerd is aan de Postklassieke Mexicaanse god Tezcatlipoca van Centraal Mexico, die ook een rokende spiegel draagt en hij is nauw verwant aan afbeeldingen van heersers. Tezcatlipoca is een god met zo veel astronomische aspecten en associaties, dat hij op een bepaalde manier de heer van de lucht kan zijn. De zwarte Tezcatlipoca lijkt het meest op God K; hij is verbonden met de zuidelijke richting en in Codex Borgia 54 is hij het slachtoffer van de Morgenster. En het lijkt veelzeggend dat de Venus pagina's van de Dresden Codex God K als een slachtoffer van de Morgenster noemen, en hem ook verbinden met de zuidelijke richting.

Hoewel K'awil tegenwoordig vaker wordt gebruikt als de vertaling van God K z'n naam, dient er opgemerkt te worden dat deze naam ook als Tahil gelezen wordt, gebaseerd op taalkundige verbindingen met het woord voor obsidiaan (tah of toh), dat een verbinding met Tohil suggereert, de Quiché god van bliksem en stormen. Tohil was heer van een Quiché geslacht tijdens de Spaanse verovering. Inderdaad, God K is op dezelfde wijze verbonden met geslacht en bliksem. Zoals Taube aangeeft, de elementen van God K zijn hoofddeksel - spiegels, vuur, brandende bijlen, fakkels en sigaren - allen kunnen doelen op bliksem. In mijn opinie is God K een planeet die is verbonden met meteorologische fenomenen, vooral stormen en bliksem.
God K kan meer dan één planeet aspect hebben, want als er geen duidelijke Jupiter gebeurtenis is, dan lijkt Saturnus als een vervanger op te treden. Tussen Katun 9.15.10.0.0 en 9.17.0.0.0 lijkt er een intense interesse in de opgetekende datums die samenvallen met de achteruitwaardse beweging van zowel Jupiter als Saturnus te zijn, waarschijnlijk doordat Katun 9.16.0.0.0 de achteruitgaande beweging van beide planeten verbindt en precies het eerste vaste punt van Jupiter aangeeft.

We kunnen concluderen dat de voorstellingen van God K uit de Klassieke Periode hem verbinden met geslacht, leiderschap, bliksem en donder. Zijn afbeeldingen bevatten vaak hemelse associaties, inclusief luchtmonsters, hemelgliefen en sterren. Zijn spiegel kan ook een hemels symbool zijn. Hij komt in scènes voor met de Maan Godin en de Morgenster, beelden die hemelse conjuncties kunnen betekenen. Hij is ook onderdeel van de 819-dagen inscripties die aan Jupiter en Saturnus gebeurtenissen verbonden lijken, die wijzen op een mogelijke associatie met deze twee planeten.